Pisz – atrakcje żeglarskie i turystyczne „Wrota Mazur”

Pisz jest małym miastem na skraju wielkiej puszczy, południowym krańcem szlaku żeglarskiego w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Wiele lat temu miasto było prawdziwym Wrotami Mazur dla żeglarzy przybywających rzeką Pisą z centralnej Polski. Kiedyś początek wszystkich żeglarskich wypraw, dziś należy do jednego z najbardziej odległych i odrobinę zapomnianych zakątków mazurskiego szlaku. Pisz odwiedzamy zwykle tylko raz w roku, w trakcie Ekspedycji Wrota Mazur.

Południowa baza żeglarska

W Piszu znajdziemy kilka ciekawych przystani żeglarskich i sporo możliwości czarteru jachtu.

EkoMarina Pisz

EkoMarina Pisz – wysunięta najdalej w głąb jeziora, sympatyczna i schludna przystań przy strzeżonej plaży miejskiej. Na miejscu wypożyczalnia sprzętu wodnego. Można również wynająć rower i pozwiedzać okolicę. Na miejscu dostępna jest tawerna, toalety, natryski, pralki z suszarkami, miejsce do mycia naczyń, boisko do siatkówki plażowej oraz duża wieża widokowa. Na terenie całego obiektu działa bezpłatne WiFi. Na żeglarzy czekają muringi i y-bomy. Głębokość 0,8 – 1,6 m.

Do EkoMariny przyciąga duża piaszczysta plaża. Miejsca wewnątrz są płytkie. Wygodniej jest zacumować od zewnętrznej strony kei, gdzie jest głęboko, jednak wówczas jacht pozostanie nieosłonięty od fali.

Przystań Jachtowa Hotel Roś

Przystań Jachtowa Hotel Roś – jedna z ciekawszych przystani na Mazurach, jachty cumują przy brzegach jeziora oraz rzeki Pisy. Marina oferuje kilkadziesiąt miejsc cumowniczych dla rezydentów i dziesięć miejsc przy kei gościnnej. Znajdziemy tu bogatą infrastrukturę na lądzie, m. in. dużą kamienną chatę grillową, namiot bankietowy, plac zabaw dla dzieci, dwa kąpieliska. Tutaj również można wypożyczyć sprzęt wodny i rowery.

Cały teren jest oświetlony i wyposażony w punkty poboru prądu i wody. Port jest również monitorowany. Warto dodać, że port od kilku lat dostaje najwyższą ocenę pięciu gwiazdek magazynu Żagle w corocznym spisie przystani. Żeglarze mogą cumować na bojach, y-bomach oraz longside. Dobra głębokość: 1,2 – 1,8 m.

Przystań PMOS Pisz

Przystań PMOS Pisz – cały port leży na rzece, około 300 metrów od jeziora Roś. Jest to jeden z najstarszych ośrodków żeglarskich w tym rejonie Mazur, istnieje już od ponad 60 lat. W 2012 przeszedł generalną renowację, oddano wówczas do użytku nowo wybudowaną bazę hotelową i infrastrukturę dla żeglarzy. Na terenie przystani znajdziemy wydzielone miejsce na grill i ognisko, wypożyczalnię sprzętu wodnego i sportowego. Na miejscu jest serwis jachtów i łodzi. Cumujemy do betonowego brzegu rzeki i do specjalnych żerdzi lub w innych miejscach do y-boom’ów. Głębokość 0,9 – 2,0 m.

Przy nabrzeżu przystani PMOS Pisz można zobaczyć bardzo dobrze zachowane jachty typu DZ.

Port Wrota Mazur

Port Wrota Mazur – port położony przy Kanale Jeglińskim, w pobliżu jego ujścia do jeziora Roś. Wybudowano go w specjalnie wykopanym ogromnym basenie portowym, co czyni go jednym z najbezpieczniejszych portów na Mazurach. Do centrum Pisza mamy około 1,5 km szlakiem żeglugowym. To duży, nowoczesny i piękny port. Dysponuje blisko 100 miejscami do cumowania. Znajdziemy tu sporo przestrzeni, zieleni i ciszy. W przystani cumujemy do y-boom’ów lub do boi. Głębokość 1,0 – 1,2.

Port Wrota Mazur jest oddalony od centrum Pisza. Jego wielką zaletą jest doskonała ochrona od wiatru.

Pisz – droga wodna

Szlak żeglugowy z i do Pisza prowadzi przez Kanał Jegliński i śluzę Karwik. Śluza Karwik leży na południowym krańcu jeziora Śniardwy, za zatoką Seksty. Jej długość wynosi 45 metrów, a wrota mają szerokość 7,5 metra. Różnica poziomu wody wynosi około 1 metra.

Po przejściu przez śluzę czeka nas długa żegluga na silniku Kanałem Jeglińskim. Kanał liczy ponad pięć kilometrów, jest dość płytki i nieco zarośnięty roślinnością wodną. Nie ma na tym odcinku intensywnego ruchu – śluza Karwik nie jest tak bardzo uczęszczana jak Guzianka, a statki białej floty od lat już tędy nie pływają.

Przeprawa przez śluzę Karwik – pierwsza Ekspedycja Wrota Mazur, 2018 rok. Zobacz wszystkie zdjęcia z wyprawy w albumie na Facebook.

Pisz – historia

Pisz dawnie zwany Jańsbork albo Jansbork, (niem. Johannisburg, prus. Pīsis), w niektórych źródłach nosił też nazwę Pysz. Leży na obszarze historycznej Galindii.

Przez wieki krzyżowały się tu ważne szlaki handlowe: lądowy ze wschodu na zachód, wodny z północy na południe. Do dziś nie zachowały się w pierwotnej formie ani dawne budowle Prusów ani pozostałości fortyfikacji Krzyżaków kolonizujących te ziemie od 1428 roku. Miasto było wielokrotnie niszczone przez zarazy, pożary i działania wojenne. Dlatego do dziś nie zachowało się w Piszu zbyt wiele z dawnej architektury.

Swój rozwój gospodarczy w XIX wieku miasto zawdzięcza budowie Kanału Jeglińskiego (1814 – uruchomienie żeglugi do Rynu) oraz uzyskaniu dostępu do sieci dróg i kolei (1885 – połączenie kolejowe z Olsztynem i Ełkiem).

Pisz – atrakcje turystyczne

Pisz jest małym miastem, a pożary i wojny zmiotły z powierzchni ziemi większość budowli wzniesionych tu w dawnych wiekach. Lecz żeglarz, który tu dotrze powinien zobaczyć dwie ciekawostki: wieże ciśnień i „Pruską Babę”.

Wieża Ciśnień w Piszu

Wieża Ciśnień w Piszu to jeden z największych w Polsce obiektów tego rodzaju. Jej całkowita wysokość wynosi aż 38 metrów. Zbudowana w 1907 działała nieprzerwanie do 1992 roku, przetrwała wszystkie wojny i pożary.

Jej styl architektoniczny nawiązuje do bardzo popularnego w XIX i na początku XX wieku historyzmu – stylu polegającego na naśladowaniu stylistyki minionych epok. W 2007 roku wpisano ją do rejestru zabytków, a w 2012 roku rozpoczęto jej rewitalizację, zakończoną latem 2013 roku. Obecnie w wieży jest restauracja i taras widokowy.

Kamienna „pruska baba”

Dość zagadkowa figura, przedstawiająca najprawdopodobniej pruskiego pogańskiego bożka. Kto jest jej autorem i czemu miała służyć – tego dokładnie nie wiadomo. Podobnych rzeźb jest więcej na Mazurach, być może ich autorami byli członkowie pruskiego plemienia Galindów. Figura ma wysokość 140 cm i wyraźnie wyrzeźbioną twarz.

Kamienna baba została odnaleziona w miejscowości Wejsuny w 1872 r. Miejscowi nazwali ją wówczas „Napoleonką”, ponieważ postać przypominała im napoleońskich żołnierzy, których widzieli wielokrotnie w latach 1806-1813.

Niektóre źródła utrzymują, że nie jest to wcale figura pruskiego bożka, a „babę” wyrzeźbił mieszkaniec Mazur na pamiątkę przemarszu wojsk Napoleona…

A kim naprawdę jest „kamienna baba”? Nie wiadomo. Tak czy owak, można ją oglądać przez budynkiem Ratusza w Piszu.

Pisz – ważne punkty dla żeglarza

Baza portów w Piszu jest dość dobrze rozbudowana. Znajdziemy tu także jeden zakład szkutniczy. Natomiast obecnie nie ma w Piszu sklepu żeglarskiego.

Bez problemu zrobimy w Piszu zaopatrzenie na rejs – jest tu kilka dużych sklepów.

W razie potrzeby żeglarz znajdzie w Piszu też kilka aptek i szpital – oby nie musiał!

Pisz – ciekawostki

Gmina Pisz jest największą obszarowo gminą w Polsce – 634 km², obejmując około 2/3 jeziora Śniardwy.

Żeglowanie po jeziorze Roś

Jezioro Roś jest jednym z najpiękniejszych jezior na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Leży na uboczu szlaku żeglarskiego, w szczycie sezonu zobaczymy tu najwyżej kilka jachtów. Jezioro jest rozciągnięte na wiele kilometrów i pozałamywane kilkoma ostrymi zakrętami. Składa się z trzech prawie równoległych rynien połączonych łagodnymi zakolami. Ich łączna długość wynosi około 25 km. Maksymalna długość jeziora wynosi 11,4 km, a maksymalna szerokość zaledwie 0,7 km. Nie ma tu płycizn i kamiennych raf ani wysp. Większość zatok nie posiada nazw.

Na jeziorze Roś można pozwolić sobie na swobodne żeglowanie od brzegu do brzegu.

Dzikie miejsca do cumowania na jeziorze Roś

Brzegi jeziora Roś są w większości niedostępne ze względu na szerokie pasma trzcin. Dużo ciekawych miejsc do cumowania znajdziemy w Zatoce Rudzkiej na wschodnim krańcu jeziora. Jest to jedno z ciekawszych miejsc do dzikiego postoju jachtem na Mazurach.

Leżąca dalej na północ Zatoka Bylicka jest zdecydowanie mniej przyjazna żeglarzom. Brzegi są płytkie, podmokłe i gęsto zarośnięte sitowiem.

Zatoka Rudzka na wschodnim brzegu jeziora Roś, to jedno z najlepszych miejsc do dzikiego postoju na całych Mazurach. Więcej na temat cumowania na dziko piszemy w poradniku: Cumowanie na dziko [PORADNIK].

Wyprawa na jezioro Roś

Co roku odwiedzamy miasto Pisz i piękne jezioro Roś w trakcie Ekspedycji Wrota Mazur. Utarty szlak żeglarski biegnący po popularnej trasie Węgorzewo-Mikołajki jest dobry na wędrowne obozy żeglarskie dla młodzieży. Miłośnikom żeglowania po Mazurach chcemy zaoferować coś znacznie więcej. Wyruszyć na wyprawę w poszukiwaniu dawnego ducha Krainy Wielkich Jezior. Wierzymy, że odnajdziemy go właśnie na zapomnianym Jeziorze Roś – u Wrót Mazur.

Ekspedycja Wrota Mazur to najdłuższa z naszych żeglarskich wypraw po Mazurach. Ponad 140 km szlaku żeglarskiego.

Kod rabatowy na rejs Ekspedycja 2024

• Ekspedycja Śniardwy – żeglarska wyprawa na największe z polskich jezior, 27.04 – 07.05.2024 – 8 dni
• Ekspedycja Nidzkie – rejs na dzikie południe Mazur, termin: 25.05 – 01.06.2024 – 8 dni
• Ekspedycja Mamry – po północnych Mazurach połączony z jubileuszem 15-lecia Szkoły Żeglarstwa PuntoVita, 01.09 – 07.09.2024 – 7 dni

„Ekspedycja” to żartobliwa nazwa rejsu z pomysłem, która przyjęła się u nas na stałe. Każda z tych żeglarskich wypraw ma swój określony cel – zmierzamy w jakiś odległy rejon Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, aby „odkryć” nowe zakątki na naszej żeglarskiej mapie! Więcej w artykule: Czym są rejsy typu „mazurskie ekspedycje”?

Kod rabatowy na Ekspedycję 2024

Kody rabatowe są dostępne po przejściu do formularza rejestracji. W związku z dużą ilością zgłoszeń, które cały czas napływają liczba kodów rabatowych jest ograniczona.

Kod rabatowy na rejs żeglarski: KO
Rabat: -5%

Na rejsy: Ekspedycja Śniardwy lub Ekspedycja Nidzkie – Ekspedycja Mamry

Bibliografia:

Portal Mazury 24, Porty: mazury24.eu/porty [dostęp 02.03. 2023]
Portal Eko Mariny, Pisz: eko-mazurymariny.pl/pisz [dostęp 02.03. 2023]
Wieża ciśnień w Piszu: pl.wikipedia.org/wiki/Wie%C5%BCa_ci%C5%9Bnie%C5%84_w_Piszu pisz [dostęp 02.03. 2023]
Urząd Miasta w Piszu, www.pisz.pl [dostęp 02.03. 2023]

Zdjęcia:

Piskiedytor – Praca własna, Wodociągowa wieża ciśnień w Piszu, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36579235 [dostęp 02.03. 2023]
PanSG – Praca własna, Kamienna Baba na placu Daszyńskiego, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35874196 [dostęp 02.03. 2023]