abc zeglowania

ABC żeglowania – od teorii do praktyki żeglarskich umiejętności

Wszystkim początkującym żeglarzom prezentujemy żeglarskie abc, czyli fundamenty wiedzy żeglarskiej. W tym sporcie praktyka łączy się z teorią i aby być dobrym żeglarzem, należy nie tylko czynnie pływać, ale także posiadać szeroką wiedzę.

Wiemy, że początki bywają trudne, dlatego jeżeli stawiasz pierwsze kroki na żeglarskiej ścieżce, zrozumiałym jest, że możesz zapomnieć jakieś specjalistyczne pojęcie. Z pewnością znajdziesz wytłumaczenie go w poniższym tekście.

Jeśli z kolei twoja stopa jeszcze nie postała na pokładzie jachtu, zaznajomienie się z A B C żeglarstwa z pewnością ułatwi ci pierwsze żeglarskie kroki – wszystkich tych rzeczy nasi kursanci uczą się zwykle podczas pierwszego dnia żeglarskiego obozu szkoleniowego. Wybierając nasze kursy żeglarskie możesz zdobyć najważniejszy patent żeglarski uprawniający do samodzielnego podróżowania jachtem.

Dołącz do Szkoły Żeglarstwa PuntoVita Najbardziej polecane obozy, kursy, rejsy oraz szkolenia żeglarskie dla młodzieży, dzieci i dorosłych na Mazurach, Bałtyku, Atlantyku, w Chorwacji oraz Hiszpanii. Oferta żeglarska 2024 → Zapisz się już dziś gwarantując sobie NAJLEPSZĄ cenę!

Wiatr najważniejszym elementem w żeglarstwie

Choć wydaje się taki niepozorny w życiu codziennym, dla wielu początkujących adeptów żeglarstwa jest prawdziwą bolączką. Każdy z nas czuje codziennie zwyczajne podmuchy wiatru. Nie zawsze jednak jesteśmy w stanie dokładnie określić jego kierunek – zwłaszcza, gdy nie stoimy nieruchomo na lądzie, a poruszamy się jachtem po wodzie. Z racji, że określanie kierunku wiatru na jachcie jest niezwykle istotne, możesz wykonać prostą sztuczkę, która pomoże ci opanować sztukę wyczuwania wiatru.

Przed wyjazdem na żagle postaraj się co jakiś czas przeprowadzać krótkie ćwiczenie: stojąc na świeżym powietrzu przymknij na chwilę oczy i postaraj się wyczuć na skórze, skąd wieje wiatr. Możesz się delikatnie obracać i porównywać odczucia na skórze. To ćwiczenie nie wymaga wiele czasu – możesz je wykonać na przykład czekając na przyjazd autobusu – a pomaga wyrabiać nawyk czucia wiatru, i zniwelować pokusę rozglądania się za oznakami podmuchów na trawie czy drzewach. Ostatecznie, będąc na środku jeziora na niewiele się zdaje wytężanie wzroku i badanie kąta nachylenia dalekich trzcin…

Kąt martwy

Jeżeli już o wietrze mowa, od samego początku warto pamiętać, że jacht na żaglach nie może płynąć prosto pod wiatr. Kiedy kąt pomiędzy osią jachtu i kierunkiem wiatru jest zbyt mały – na tyle mały, że żagle łopoczą zamiast być napięte – jacht znajduje się w tzw. kącie martwym, gdzie żagle nie napędzają jachtu. W konsekwencji traci on prędkość i manewrowość.

Podstawowe zasady żeglowania

Na standardowym jachcie śródlądowym są dwa żagle. Tylny, większy żagiel nazywa się grot, natomiast mniejszy, znajdujący się na dziobie, to fok. Jeżeli ciekawią cię inne żagle, które można zobaczyć na wodzie, przeczytaj nasz artykuł o wszystkich typach i rodzajach ożaglowania.

Obydwa żagle pracują względem siebie i względem wiatru, dlatego należy pamiętać o tym, że kiedy zmieniamy kąt pracy jednego żagla (wybieramy go bliżej osi jachtu lub luzujemy), powinniśmy także odpowiednio zmienić kąt pracy drugiego żagla.

Zasady działania żagli

Zasady działania żagli na jachcie morskim i śródlądowym są takie same – wytwarzana przez nie siła aerodynamiczna napędza jednostkę według takich samych praw fizyki. Natomiast osprzęt służący do obsługi żagli na jednostkach morskich jest zwykle bardziej rozbudowany i zaawansowany. Na tym zdjęciu widoczne są liczne przełożenia na blokach szota grota rolowanego do wnętrza masztu. Jacht płynie w tej chwili na samym samohalsującym foku, który wybierany jest za pomocą pojedynczego szota… Tak, nieco skomplikowane, dlatego rejsy po Wyspach Kanaryjskich proponujemy jako dalsze kroki żeglarskiej przygody.

Jak ustawić żagle, by płynąć jak najszybciej?

Najogólniejsza zasada mówi, że żagle zawsze powinny być wybrane „na granicy łopotu” – czyli napięte tak, by wchodziły w łopot po niewielkim poluzowaniu. W praktyce aby nauczyć się ustawiać dobrze żagle, trzeba sporo wprawy i ćwiczeń na jachcie.

Druga ogólna zasada abc żeglarstwa stanowi, że im bardziej od dziobu wieje wiatr, tym bardziej żagle powinny być wybrane do osi jachtu, a im bardziej od rufy – tym bardziej powinny być poluzowane na burtę.

Prawy i lewy hals

Hals – poza tym, że jest miękką liną napinającą jeden z rogów grota, jest także określeniem na to, z której strony jacht ma wiatr. W takim znaczeniu hals może być prawy lub lewy. Jeżeli główny żagiel – czyli grot – znajduje się na lewej burcie, oznacza to, że wiatr wieje z prawej strony jachtu. Mówimy wtedy, że jest prawy hals. W odwrotnej sytuacji, kiedy główny żagiel jest na burcie prawej – jacht płynie lewym halsem.

Początkujący żeglarze zastanawiają się czasem, jaki hals ma jacht płynący fordewindem, gdzie fok jest na innej burcie niż grot. Należy pamiętać, że to grot wyznacza hals, zatem od jego położenia zależy, czy mamy fordewind prawego czy lewego halsu.

którym halsem płynie ten jacht

Którym halsem płynie ten jacht? Zwróć uwagę, na którą burtę wychylone się żagle, a z której burty wieje wiatr. Zdjęcie wykonane podczas żeglugi przez jezioro Śniardwy.

Nawietrzna czy zawietrzna

Burta – czyli bok jachtu – może być prawa albo lewa. Jednak używamy innego nazewnictwa, kiedy płyniemy na żaglach. Jeżeli płyniemy jachtem i wiatr wieje z prawej strony (więc jacht jest delikatnie przechylony na lewo i na lewej burcie są żagle) to burta prawa jest nawietrzna. Z kolei burta, która jest „przysłonięta” grotem i fokiem, w opisanej przed chwilą burta lewa, jest nazywana zawietrzną.

Przeżyj najlepsze wakacje 2024! Najbardziej polecane obozy, kursy, rejsy oraz szkolenia żeglarskie dla młodzieży, dzieci i dorosłych na Mazurach, Bałtyku, Atlantyku, w Chorwacji oraz Hiszpanii. Zobacz ofertę → Zapisz się już dziś gwarantując sobie NAJLEPSZĄ cenę!

ABC żeglowania i bezpieczeństwa na żaglach

Skoro już mamy wyjaśnione, która burta jest nawietrzna, a która zawietrzna i wiemy, jakim halsem płyniemy, czas na parę podstawowych zasad bezpieczeństwa z tym związanych.

Pamiętaj koniecznie:

  • Osoba trzymająca ster powinna zawsze siedzieć na burcie nawietrznej. A to dlatego, że znajduje się ona wyżej niż zawietrzna, dzięki czemu lepiej widać, co znajduje się przed dziobem. Poza tym, po zawietrznej żagle zasłaniają widok.
  • Jeżeli zaistnieje potrzeba, aby ktoś poszedł na dziób w trakcie żeglugi, należy poruszać się tylko i wyłącznie po burcie nawietrznej. No i oczywiście zawsze należy wtedy trzymać się stałych elementów jachtu – jak wanty czy relingi.
  • Prawy hals ma pierwszeństwo przed lewym. Jeżeli płyniemy lewym halsem i jesteśmy na kursie kolizyjnym z jachtem płynącym halsem prawym, musimy zejść mu z drogi – najlepiej zmienić swój kurs tak, aby przepłynąć za rufą tej jednostki.

gdzie siedzi sternik

W trakcie żeglowania jachtem sternik siedzi po stronie nawietrznej. Ważna jest stała obserwacja akwenu i innych jachtów. Zdjęcie wykonane podczas Ekspedycji Mamry.

Podstawowe liny

Szoty są miękkimi linami, które pracują w osi poziomej. Na przykład za pomocą szotów foka można regulować jego wybrzuszenie „w prawo i w lewo”. Szotem grota operujemy, by ustawić grota bliżej osi jachtu lub pozwolić mu wyjść poza burtę.

Fały są linami pracującymi w osi pionowej. Za pomocą fału grota możemy wciągnąć grota na maszt, a fałem płetwy mieczowej możemy podnieść go do skrzynki mieczowej.

Kontrafał jest liną służącą do przytrzymywania czegoś w dole. Kontrafał płetwy sterowej, dajmy na to, powoduje, że płetwa ta jest zanurzona pionowo w dół, a nie unosi się na powierzchni wody.

Żeglarskie abc jednostek miary i prędkości

Często słyszy się żeglarzy określających prędkość w węzłach – początkującego wodniaka może to zbić z tropu, ponieważ brzmi równie archaicznie co „łokcie” czy „sążnie”. Ile więc wynosi jeden węzeł?

1 węzeł = 1,852 km/h

Z kolei mila morska, służąca najczęściej do określania odległości na morzu, wynosi dokładnie 1,852 km.

Mila morska jest jednostką odległości stosowaną głównie w żeglarstwie morskim i nawigacji morskiej. Podobnie węzły stosowane są do określenia prędkości jachtu morskiego lub prędkości wiatru w prognozie pogody dla żeglugi morskiej.

Prędkość wiatru w prognozie pogody dla żeglarzy śródlądowych podawana jest tradycyjnie w kilometrach na godzinę oraz metrach na sekundę.

W żeglarstwie śródlądowym mile morskie ani węzły nie są używane. Prędkość wiatru w prognozie pogody dla żeglarzy śródlądowych podawana jest tradycyjnie w kilometrach na godzinę oraz metrach na sekundę.

Podsumowanie

Choć na początku żeglarstwo może wydawać się zbiorem dziwnych słów i skomplikowanej fizyki praktycznej, nie przerażaj się! Nazwy szybko wchodzą w nawyk, a praktyka i teoria ściśle się ze sobą łączą, przez co nauka z każdym dniem staje się łatwiejsza.

Być może podczas kursu żeglarskiego znajdziesz w podręczniku odpowiedź na wątpliwości związane ze sterowaniem jachtem lub na odwrót: przy sterze olśni cię i zrozumiesz wyczytaną w teorii żeglowania zasadę obserwując zachowanie jachtu.

Print Friendly, PDF & Email
rejsy, szkolenia i obozy żeglarskie Puntovita

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Podane przez Ciebie podczas zamieszczania komentarza dane osobowe w postaci podpisu (imienia i nazwiska lub identyfikatora internetowego) i adresu e-mail będą przetwarzane przez Administratora Danych Osobowych, którym jest Justyna Stępka, prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Szkoła Żeglarstwa – PuntoVita mgr Justyna Stępka, dane kontaktowe: https://puntovita.pl/kontakt/. Podanie ww. danych osobowych służy umożliwieniu odczytów komentarzy i umożliwieniu udzielania odpowiedzi na komentarze. Dane te będą przetwarzane do momentu cofnięcia zgody. Podstawę przetwarzania stanowi Twoja dobrowolna zgoda. Przysługuje Ci prawo do: żądania dostępu do danych, żądania ich sprostowania, żądania usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych, wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz przenoszenia danych. Podanie powyższych danych osobowych jest dobrowolne, ale konieczne do zamieszczenia komentarza. Więcej informacji na temat zasad przetwarzania danych osobowych znajduje się w dokumencie Polityka Prywatności. Zapoznanie się z Polityką Prywatności stanowi Twój obowiązek przed zamieszczeniem komentarza.