Lazy Jack – zalety i wady

Lazy jack to pokrowiec na grota z systemem linek poprowadzonych od masztu do bomu. Ułatwia składanie i porządkowanie żagli przymasztowych.

Jak działa lazy jack?

Sposób działania linek lazy jacka jest podobny do direk – dwa symetryczne zestawy rozgałęzionych linek biegną od bomu do masztu. Zakończenie linek od lazy jacka znajduje się zwykle przy knagach w dolnej części masztu lub są one poprowadzone aż do kokpitu.

Pokrowiec na złożonego grota (nazywany niekiedy lazy bag) – zamykany jest najczęściej na zamek błyskawiczny. System ten znacznie ułatwia składanie żagla i nie ma potrzeby sejzingowania (związywania) żagla do bomu.

Linki lazy jacka działają podobnie do direk. Dwa zestawy linek poprowadzone są symetrycznie po obu stronach bomu.

Zalety lazy jacka

System lazy jack pozwala przede wszystkim na szybkie składanie grota. Żagiel po zrzuceniu nie wymaga dodatkowo wiązania. Jest to praktyczne rozwiązanie jeśli chcemy szybko zrzucić żagle.

Niekoniecznie oznacza to, że żagiel nie wymaga odpowiedniego sprzątnięcia – ułożenia w lazy bagu. Najłatwiej to zrobić naciągając lik wolny do tyłu w trakcie zrzucania żagla. Natomiast na większości jachtów śródlądowych, nawet przy szybkim i nieskładnym zrzuceniu grota, system lazy jacka powinien zapewnić jako takie złożenie żagla.

Wady lazy jacka

Czasami linki lazy jacka utrudniają postawienie grota. Aby obejść ten problem należy utrzymywać żagiel równo w linii wiatru w trakcie stawiania.

Duża liczba linek całego sytemu bywa też kłopotliwa przy składaniu masztu.

Użytkowanie lazy jacka

Lazy jacki do pewnego stopnia mogą zastępować topenantę poprzez częściowe podtrzymywanie bomu, jednak głównym zadaniem tych linek jest podtrzymywanie samego pokrowca na grota, czyli lazy baga. Bom raczej nie powinien „wisieć” na linkach lazy jacka – od tego jest topenanta. Mocowania linek do lazy baga zwykle zrobione są z plastikowych haczyków, które łatwo się łamią pod dużym obciążeniem (a stalowe nie mogą być, aby nie uszkodzić żagla).

Aby system lazy jack działał sprawnie, linki musza być symetryczne. O poplątanie tych linek nietrudno, zwłaszcza przy niefrasobliwym składaniu i stawianiu masztu.

Skąd nazwa lazy jack?

Wbrew pozorom nazwa lazy jack nie oznacza „leniwego Jacka” jak się czasem na Mazurach mawia. Angielskie słowo „jack” oznacza „podnośnik”.

Linki od lazy jacka podtrzymują tylko lazy baga – koniec bomy utrzymywany jest przez topenantę.

Słownik pojęć żeglarskich

• Bom – poziomy drzewiec mocujący dolny lik żagla.
• Dirka – lina olinowania ruchomego pełniąca funkcję topenanty w ożaglowaniu gaflowym.
• Gafel – ukośny drzewiec służący do podnoszenia ożaglowania gaflowego.
• Grot – najważniejszy żagiel na jednostce pływającej o napędzie żaglowym.
• Kokpit – przestrzeń pokładu, w której przebywa sternik i załoga podczas prowadzenia żeglugi.
• Knaga – urządzenia służące do mocowania i blokowania lin.
• Topenanta – lina olinowania ruchomego podtrzymująca wolny koniec (nok) bomu.
• Sejzingowanie – związywanie, sprzątniętego (zrzuconego) żagla, który pozostaje przy bomie.

Ilustracje

Schorschi2 – Praca własna, Lazy-Jacks und Lazy-Bags eines Großsegels einer Yacht, licencja CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=62329232 [dostęp 28.03.2023]
en.wikipedia user Mangoe – Praca własna, Diagram showing typical application of lazy jacks to a leg-of-mutton sail, licencja CC BY 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=62463333 [dostęp 28.03.2023]

Fotografia główna

Lazy jack na jachcie Beneteau 50 na rejsach po Wyspach Zielonego Przylądka.