Co się je na Wyspach Zielonego Przylądka?

Kuchnia Wysp Zielonego Przylądka to prawdziwa mozaika smaków, w której dominują ryby i owoce morza. Wśród najpopularniejszych potraw znajdziemy catchupę – gulasz z kukurydzy i mięsa, świeżo złowione ryby oraz piri piri, czyli ostre papryczki. Kukurydza odgrywa kluczową rolę w lokalnej diecie, będąc podstawowym składnikiem wielu dań.

Na wyspach można skosztować najlepszych oceanicznych ryb, takich jak tuńczyki, niebieskie marliny, a także langusty i homary. Nie brakuje również produktów z kokosów i papai, które dodają egzotycznego smaku potrawom. Ze względu na trudne warunki klimatyczne i ograniczone zasoby wodne, uprawa ziemi jest tu trudna. Mieszkańcy hodują głównie maniok, trzciny cukrowe, orzechy kokosowe, banany oraz nieco ziemniaków.

Większość plonów przeznaczana jest na potrzeby własne mieszkańców, a znaczna ich część służy do produkcji grogu – lokalnego trunku. Warto podkreślić, że kuchnia Wysp Zielonego Przylądka to efekt bogatej historii i kulturowych wpływów, łączących elementy portugalskie i afrykańskie.

Główne uprawy na Wyspach Zielonego Przylądka

Na Wyspach Zielonego Przylądka, ze względu na trudne warunki klimatyczne i ograniczone zasoby wodne, rolnictwo jest niewielkim sektorem gospodarki, ale uprawia się tam kilka kluczowych roślin.

Oto najważniejsze z nich:

• Kukurydza: Jest to jedna z podstawowych upraw, która dostarcza żywności lokalnej ludności.
• Ziemniaki: Uprawiane głównie na potrzeby własne, stanowią ważny element diety mieszkańców.
• Maniok: Roślina ta jest odporna na suszę i stanowi istotny składnik pożywienia.
• Groch: Również uprawiany na własne potrzeby, dodaje różnorodności do lokalnej kuchni.
• Trzcina cukrowa: Uprawiana głównie na wyspach takich jak Maio i Brava, jest ważnym surowcem do produkcji cukru.
• Orzechy kokosowe: Te palmy są powszechnie uprawiane i mają wiele zastosowań, zarówno kulinarnych, jak i budowlanych.
• Banany: Występują na niektórych wyspach, gdzie warunki są bardziej sprzyjające.

Wyspa Santo Antão znana z urodzajnych dolin i korzystniejszych warunków klimatycznych, co sprzyja uprawie różnorodnych roślin. Uprawia się tutaj głównie kawę, banany, trzcinę cukrową oraz inne owoce i warzywa. Wilgotne górskie doliny pozwalają na intensywną produkcję rolną.

Dlaczego tu prawnie nic nie rośnie?

Rolnictwo na Cabo Verde zmaga się z wieloma trudnościami, co sprawia, że uprawa roślin jest znacznie ograniczona.

Oto kluczowe czynniki wpływające na ten stan rzeczy:

• Skrajnie suchy klimat: Wyspy charakteryzują się niskimi opadami deszczu, co powoduje, że wiele obszarów jest zbyt suchych do prowadzenia działalności rolniczej. Tylko około 16% powierzchni kraju to ziemie uprawne, a reszta to nieużytki.
• Ekologiczna degradacja: Historia Cabo Verde jest naznaczona wyniszczającą działalnością człowieka oraz niekorzystnymi warunkami naturalnymi. Od XVIII wieku, kiedy to rozpoczęła się intensywna eksploatacja zasobów naturalnych, wiele obszarów uległo degradacji, co wpłynęło na lokalną florę.
• Brak wody: Ograniczone zasoby wodne są poważnym problemem. Wiele wysp nie ma wystarczającej ilości wody do nawadniania upraw. Tylko trzy wyspy mają naturalne źródła wody pitnej: Fogo, Brava i Santo Antão. Pozostałe wyspy, takie jak Sal i Boa Vista, borykają się z poważnym niedoborem słodkiej wody i polegają głównie na odsalaniu wody morskiej.
• Niewielka różnorodność roślin: Większość drzew owocowych i innych roślin jadalnych została sprowadzona z Europy lub Afryki. W rezultacie lokalna flora jest uboga, a wiele tradycyjnych upraw jest trudnych do utrzymania w obecnych warunkach.

Te czynniki sprawiają, że pomimo starań mieszkańców i rządu w zakresie zalesiania i ochrony środowiska, rolnictwo na Cabo Verde pozostaje w trudnej sytuacji.

Mimo korzystnych warunków w niektórych rejonach São Nicolau, wyspa zmaga się z problemem pustynnienia i suszy, które negatywnie wpływają na lokalne uprawy. Dawniej na wyspie rosły gaje pomarańczowe i plantacje kawy, ale wiele z tych obszarów zostało zniszczonych przez długotrwałe susze. W regionach rolniczych budowane są kamienne groble, które pomagają w gromadzeniu wód deszczowych i ograniczają erozję gleby.

Cała nadzieja w kukurydzy

Na Wyspach Zielonego Przylądka kukurydza odgrywa kluczową rolę w lokalnej kuchni i kulturze. Catchupa narodowe danie Cabo Verde, które jest gulaszem na bazie kukurydzy, przygotowuje się z różnych składników, takich jak biała fasola, mięso (wieprzowina, kurczak), warzywa i przyprawy. Catchupa może mieć różne wersje, w tym bogatszą (chacupa rica) lub prostszą (chacupa simple).

Kukurydza jest tak ważna, że obchodzony jest nawet Festiwal Kukurydzy, który odbywa się 1 listopada. W tym dniu mieszkańcy zajadają się potrawami z kukurydzy w różnych formach. Kukurydza jest także składnikiem różnych lokalnych specjałów, takich jak Bol de Cuscus, ciasto słodkie z kukurydzy i cukru, które często podawane jest z masłem i serem.

Kukurydza na Cabo Verde nie tylko stanowi podstawę diety, ale także symbolizuje odrodzenie i nadzieję, będąc pierwszą rośliną, która dała plon na trudnych glebach wysp.

Rybołówstwo

Obok rolnictwa, rybołówstwo odgrywa kluczową rolę w gospodarce Wysp Zielonego Przylądka. Główne gatunki ryb łowionych w tych wodach to tuńczyk oraz langusty. Rybołówstwo stanowi ważne źródło białka dla lokalnej ludności oraz przyczynia się do eksportu. Oto główne gatunki ryb, które można spotkać w wodach otaczających archipelag:

• Tuńczyk: Jest to jeden z najważniejszych gatunków ryb łowionych na Cabo Verde. Tuńczyk żółtopłetwy osiąga znaczne rozmiary i jest poszukiwany zarówno na rynku lokalnym, jak i międzynarodowym.
• Langusty: Te skorupiaki są również popularnym celem połowów. Langusty są cenione za swoje mięso i stanowią ważny element eksportu.
• Marlin: Wody wokół Cabo Verde są znane z obecności marlina, zwłaszcza błękitnopłetwego. Sezon na połowy marlina trwa od kwietnia do października, a szczególnie intensywny jest w miesiącach od kwietnia do czerwca.
• Koryfena: Znana również jako dorado, koryfena jest drapieżną rybą, która cieszy się dużym uznaniem wśród wędkarzy.
• Wahoo: To kolejny popularny gatunek ryb łowionych w tych wodach, który jest ceniony za swoje mięso.

Mimo że rybołówstwo ma duże znaczenie, możliwości połowowe nie są w pełni wykorzystywane przez lokalnych rybaków. Problemem jest niski poziom technologiczny oraz konkurencja ze strony zagranicznych łowców, którzy dominują w tych wodach.

Wiele lokalnych rybaków korzysta z przestarzałego sprzętu i technik połowowych, co ogranicza ich zdolność do efektywnego łowienia ryb. Brak nowoczesnych technologii i metod połowu sprawia, że możliwości wykorzystania bogactwa rybnego są znacznie ograniczone.

Owoce na Cabo Verde

Na Wyspach Zielonego Przylądka popularne są różnorodne owoce, które odzwierciedlają lokalny klimat i kulturę. Oto najczęściej spotykane owoce na tych wyspach:

• Papaja: Jest jednym z najczęściej uprawianych owoców na Cabo Verde, szczególnie na wyspach takich jak Sal i Santo Antão. Papaja jest używana zarówno w deserach, jak i w potrawach głównych.
• Banany: Te owoce są łatwo dostępne i stanowią ważny element diety mieszkańców. Banany są często spożywane na surowo lub wykorzystywane do przygotowania różnych potraw.
• Mango: Choć nie tak powszechne jak papaja i banany, mango również można znaleźć na wyspach, zwłaszcza w okresie letnim.
• Tamarynd: Ten owoc jest popularny w postaci dżemów i soków. Dżem tamaryndowy jest często wykorzystywany w lokalnych potrawach.
• Graviola (soursop): Graviola to owoc o charakterystycznym smaku, który jest ceniony za swoje właściwości zdrowotne. Używa się go do przygotowania soków i deserów.
• Orzech kokosowy: jest szeroko wykorzystywany w kuchni, zarówno w postaci wody kokosowej, jak i miąższu, który dodaje smaku wielu potrawom.

Warto zauważyć, że wiele owoców na Cabo Verde jest importowanych z bardziej urodzajnych wysp lub z Europy, co wpływa na dostępność i różnorodność owoców w lokalnych sklepach.

Co można zjeść w restauracjach na Cabo Verde?

Na Cabo Verde w restauracjach można spróbować wielu tradycyjnych i popularnych dań, które odzwierciedlają lokalną kulturę kulinarną. Oto najważniejsze z nich:

• Catchupa: Uznawana za narodowe danie Cabo Verde, catchupa to gulasz na bazie kukurydzy, fasoli i różnych dodatków, takich jak mięso (kurczak, wieprzowina) czy ryby. Istnieją różne wersje, w tym bogatsza (chacupa rica) oraz prostsza (chacupa simple), a danie często podawane jest na śniadanie lub jako pożywny posiłek.
• Caldo de Peixe: To zupa rybna, która jest bogata w lokalne ryby i warzywa. Przygotowywana z ziemniaków, manioku i dyni, stanowi smaczne i pożywne danie.
• Buzio: Gulasz ze skorupiaków, często przygotowywany z sosem sojowym. Jest to popularna potrawa w restauracjach nadmorskich.
• Espetada de peixe: Szaszłyki rybne, najczęściej z tuńczyka, podawane z ryżem lub frytkami. To danie jest popularne w Santa Maria i często zamawiane przez turystów.
• Bol de Cuscus: Słodkie ciasto z kukurydzy i cukru, podawane z masłem i serem. Istnieje wiele regionalnych wariantów tego dania.
• Feijoada: Mieszanka fasoli, dyni, kapusty i ziemniaków, często podawana z ryżem. To typowe jedzenie domowe, które można znaleźć w wielu lokalnych restauracjach.

Warto również spróbować lokalnych napojów, takich jak caipirinha, oraz deserów jak pudim de queijo (sernik) czy dżemy owocowe. Restauracje na Cabo Verde oferują różnorodność dań, które łączą wpływy portugalskie i afrykańskie, co sprawia, że posiłki są nie tylko smaczne, ale również pełne kulturowych odniesień.

• Posiłek w taniej restauracji: od 500 do 600 CVE (około 4,60 – 5,40 euro).
• Posiłek w lepszej restauracji: od 900 do 1750 CVE (około 8,50 – 16 euro).
• Zestaw w fast foodzie: około 450 CVE (około 4,10 euro).
• Cheeseburger: od 135 do 150 CVE (około 1,20 – 1,40 euro).
• Espresso: około 67 – 105 CVE (około 0,60 – 0,95 euro).
• Cappuccino: od 82 do 150 CVE (około 0,74 – 1,40 euro).
• Woda (1.5L): od 45 do 100 CVE (około 0,40 – 0,90 euro).
• Piwo (pół litra): od 65 do 150 CVE (około 0,60 – 1,40 euro).

Ceny mogą się różnić w zależności od wyspy; na przykład na Sal i Boa Vista ceny mogą być wyższe niż na mniej turystycznych wyspach, takich jak Fogo czy Santiago. Warto również zauważyć, że lokala turystyczne często oferują wyższe ceny niż lokalne restauracje.

Fotografie:
Wyspa Santo Antão Paul Valley landscape in Santo Antao island, Cape Verde, Africa, Royalty-free Images, depositphotos.com
Targ warzywny – fotografia PuntoVita 2024
Pole na São Nicolau – fotografia PuntoVita 2020, fot. Krzysztof Domogała
Łodzie na brzegu Santo Antão – fotografia PuntoVita 2020