Wypadki żeglarskie – zasady postępowania

Żeglarstwo to przepiękny sport.

Majestat jachtu zachwyca niemal każdego, ale należy pamiętać, że woda jest żywiołem i trzeba mieć do nie ogromny szacunek, ponieważ potrafi być niebezpieczna.

Warto zapoznać się z podstawowymi zasadami postępowania w razie wypadku żeglarskiego.

Podział wypadków żeglarskich

Wypadki żeglarskie można podzielić na te, występujące na pokładzie – związane z życiem na jachcie oraz te ściśle związane z żeglugą i obsługą jachtu. Podczas szkolenia żeglarskiego na Mazurach uczestnicy uczą się zapobiegania wypadkom żeglarskim oraz zasad postępowania w różnych sytuacjach awaryjnych.

Wypadki związane z życiem pokładowym

Często są to obicia czy otarcia, występujące w wyniku nieuwagi bądź nagłego przechyłu. Na jachcie jest wiele wystających elementów, o które łatwo zahaczyć. Nierzadko są to również oparzenia powstałe podczas gotowania.

Obicia i otarcia – co należy zrobić?

Krok po kroku, jak opatrzeć ranę:

• Umycie rąk osoby opatrującej
• Zdjęcie ubrania z okolicy zranionej (jeśli to możliwe)
• Zdezynfekowanie rany środkiem odkażającym np. Oktaniseptem
• Wytarcie rany gazą jałową (w celu pozbycia się nadmiaru płynu)
• Przyłożenie świeżej gazy/lub plastra i zaklejenie rany

Opatrywanie ran i złamań to jedna podstawowych umiejętności z zakresu pierwszej pomocy, które poruszane są na każdym szkoleniu żeglarskim. 

Oparzenia

Krok po kroku jak opatrzeć ranę po oparzeniu:

• Umycie rąk osoby opatrującej
• Zdjęcie ubrania z okolicy zranionej (jeśli to możliwe)
• Schłodzenie rany zimną wodą (najpierw letnią potem trochę chłodniejszą)
• Przyłożenie zimnego opatrunku (może to być schłodzona gaza lub opatrunek żelowy)

Wypadki związane z żeglugą

Przede wszystkim są to wywrotki jachtu.

Wywrotka jachtu

Wywrotka jachtu nie jest zdarzeniem częstym, aczkolwiek jeśli ona nastąpi, to postępowanie powinno być następujące:

• Przeliczenie stanu załogi
• Założenie środków ratunkowych (jeśli jeszcze nie zostały ubrane)
• Podłożenie koła ratunkowego lub dodatkowej kamizelki pod top masztu
• Zrzucenie żagli
• Próba postawienia jachtu
• Założenie dodatkowych ubrań w celu wolniejszej utraty ciepła (nawet mokre ubrania zatrzymują ciepło)

Decyzja o opuszczeniu jednostki należy zawsze do sternika!

Więcej na temat wywrotki jachtu można przeczytać w artykule: Wywrotka jachtu.

Usterki jachtowe

Nie jest to natomiast najczęstszy wypadek żeglarski. Na wodzie zdarzają się też inne mniejsze wypadki, zwykle są to drobne usterki jachtowe.

Jak wtedy postępować?

• Zachowaj spokój, nie panikuj!
• Oceń sytuację
• Zastanów się, czy jest możliwa naprawa podczas żeglugi (i czy jest ona niezbędna)
• Jeśli jest taka możliwość, napraw usterkę
• Zadzwoń po pomoc (jeśli nie ma możliwości samodzielnej naprawy, a dalsza żegluga mogłaby być zagrożeniem)

Hipotermia

Hipotermia u człowieka następuje, gdy temperatura jego ciała spadnie poniżej 35ºC. W wypadku płytkiej hipotermii poszkodowanego należy jak najszybciej ogrzać – okryć kocem oraz podawać ciepłe, najlepiej posłodzone napoje. Pod żadnym pozorem jednak nie podawać alkoholu. Szczegółowo piszemy o tym zagadnieniu w artykule: Hipotermia u człowieka.

Znajomość tego zagadnienia jest bardzo ważna w żeglarstwie. Pytania o hipotermię pojawiają się także na każdym egzaminie na żeglarza jachtowego.

Do wychłodzenia może dojść nie tylko na skutek wypadku (np. długiego przebywania w wodzie). Długotrwałe przebywanie w wymagających warunkach bez odpowiedniego zabezpieczenia może stopniowo doprowadzić do hipotermii. Żeglowanie w trudnych warunkach pogodowych przez długi czas, wymaga odpowiedniego przygotowania.

Sztrandowanie

To manewr awaryjny, wykonywany w ostateczności w obliczu poważnego zagrożenia. Służy ratowaniu jachtu przed rozbiciem lub uszkodzeniem. Choć sztrandowanie jest manewrem wykonywanym w sytuacji awaryjnej, manewr ten musi być zamierzony i kontrolowany.

Więcej na ten temat piszemy w artykule: Sztrandowanie. Warto zaznaczyć, że sztrandowanie to zupełnie, co innego niż popularne na Mazurach cumowanie na dziko. O bezpiecznym cumowaniu na dziko piszemy więcej w artykule: Cumowanie na dziko [PORADNIK]

Sztrandowanie to zamierzone wprowadzenie jachtu na mieliznę lub piaszczysty brzeg, celem uratowania go przed rozbiciem lub zatonięciem. Na zdjęciu widoczny jacht typu kecz gaflowy.

Jak zapobiegać usterkom jachtowym?

Dbałość jest najważniejsza w unikaniu wypadków. Pamiętaj, aby zawsze przykładać uwagę do szczegółów.

• Po wyjęciu sztorcklapy z zejściówki nie układaj jej w kokpicie między bakistami, tylko znajdź dla niej bezpieczne miejsce.
• Podłączając jacht do prądu przeprowadź kabel od prądu wokół cumy z lekkim zapasem tak, aby w trakcie pracy cumy kabel nie napiął się i nie wyrwał wtyczki.
• Zawsze po zakończonej pracy na linach zamykaj stopery, aby nie doprowadzić do urazów.
•  Przy stawianiu grota zwróć uwagę na „baranie rogi” – metalowy element przy maszcie, aby nie zahaczyć materiałem i nie podrzeć żagla.
• Pamiętaj o zamykaniu forluka podczas pracy na pokładzie, wpadnięcie przez otwarty forluk może skutkować połamaniem żeber.
• Podczas cumowania nie dopuszczaj do uderzenia silnikiem o keje.
• Jak składasz masz dopilnuj, aby przez nadmierne luzowanie liny od kładzenia masztu nie utworzył się „banan” na sztagu, ponieważ można w ten sposób łatwo wyciąć sztag.
• Przy stawianiu masztu zadbaj o to żeby wanty się nie zahaczyły o żadne elementy jachtu.

Oczywiście nikomu nie życzę, aby jakiekolwiek wypadki żeglarskie miały miejsce podczas jego żeglugi, dlatego warto zapoznać się z tymi kilkoma zasadami i wprowadzić je w życie, a w razie potrzeby znać sposób postępowania przy wystąpieniu usterki.

Ahoj!

Magdalena Bełkot

Studentka Fizjoterapii na wrocławskim AWFie, trenerka akrobatyki sportowej, wychowawca kolonijny, Nauczyciel Żeglowania PZŻ, sternik motorowodny. W żeglarstwie zakochała się już w wieku 8 lat.

Wyznaje zasadę, że „w ciszy, czy w czasie burzy, Trzeba przy pracy śpiewać”. Kocha pracę z ludźmi i przekazywanie im swoich umiejętności. Lubi kiedy na jachcie panuje przyjazna, rodzinna atmosfera, ale to dyscyplinę stawia na pierwszym miejscu.

Chętnie dzieli się swoją wiedzą i umiejętnościami zarówno podczas żeglugi jak i w wolnych chwilach pisząc artykuły o tematyce żeglarskiej. Spotkasz ją na naszych rejsach i obozach żeglarskich dla młodzieży.